loading...
Turystyka Górska
Sporty Górskie
loading...
Strefa Outdoor
Kultura
loading...
Kultura

Turystyka

Sport

Sprzęt

Konkursy

KORONA TATR
Studium na wybitnością szczytów tatrzańskich
Piotr G. Mielus.

Ganek

Korona Tatr jest listą najwybitniejszych szczytów tatrzańskich. Wybitność jest kryterium niezależnym od wysokości i pozwala rozróżnić szczyty istotne od mniej ważnych turni. Dzięki analizie wybitności możemy stworzyć obiektywną listę najwyższych szczytów Tatr lub też listę wszystkich szczytów, które uznamy za samodzielne.

Miarą wybitności jest współczynnik Minimalnej Deniwelacji Względnej (MDW). Pokazuje on, jak wysoko wznosi się dany szczyt nad przełęczą, która oddziela go od szczytu wyższego od siebie. W graniach łączących dany szczyt z wyższymi szczytami znajdujemy najniższe wcięcia i wybieramy najwyższe z nich. W ten sposób znajdujemy Przełęcz Graniczną, która determinuje stopień wybitności badanego szczytu. MDW jest równe różnicy pomiędzy wysokością analizowanego szczytu a wysokością Przełęczy Granicznej.

Innymi słowy MDW pokazuje minimalną różnicę wysokości, jaką musi pokonać wspinacz kierując się na dany szczyt z dowolnego punktu położonego wyżej od niego.

Dla Korony Tatr przyjęto graniczne MDW równe 100 m. Daje to listę 73 szczytów, w tym 50 dwutysięczników i... 14 "ośmiotysięczników" (w stopach: 8000 ft = 2438 m.).

Generalnie: im niższe graniczne MDW, tym więcej szczytów spełnia wyznaczone kryterium. Dla przykładu w Tatrach jest, wg najnowszych badań autora, 327 nazwanych punktów o MDW wyższym niż 20 m.

Stan badań nad wybitnością

 

Analiza wybitności szczytów (ang. prominence) i sporządzanie list w oparciu o kryterium MDW jest stosunkowo popularne w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. W Szkocji narodziła się idea kolekcjonowania szczytów (ang. peak bagging). Rozpoczął ją Sir Hugh Munro w 1891 r. Munro ustalił listę ponad 200 "samodzielnych" szczytów szkockich o wysokości ponad 3000 ft.

Sir Munro nie określił jednak kryterium "samodzielności". W związku z tym, przedstawiona lista miała subiektywny charakter. Kryterium to około roku 1930, sprecyzował dopiero John Rooke Corbett, który ustalił listę w oparciu o minimalną deniwelację na poziomie 500 ft.

Lodowy

Równolegle badania nad klasyfikacją szczytów były prowadzone w krajach alpejskich. Pierwszą listę czterotysięczników w Alpach sporządził ich pierwszy zdobywca, Austriak dr Karl Blodig, w 1911 roku. Lista miała jednak subiektywny charakter. Próbę określenia obiektywnych kryteriów podjął kilkadziesiąt lat później Günther Oskar Dyhrenfurth (himalaista z lat 30-tych i taternik z początku XX wieku) przy publikacji klasycznego dzieła "Berge der Welt" wprowadzając pojęcie Głębokości Przełęczy (niem. Schartentiefen). Dalsze prace prowadzili: Szwed Anders Bolinder oraz Niemcy Richard Goedeke i Eberhard Jurgalski. Ten ostatni opracował nowatorski system klasyfikacji szczytów w oparciu o "orograficzną dominację" (niem. Orographische Dominanz, OD). OD jest równe procentowemu stosunkowi współczynnika MDW do wysokości szczytu. Tym sposobem wybitność została uzależniona od bezwzględnej wysokości szczytu. E. Jurgalski za minimalne OD dla samodzielnego wierzchołka uznał 2.1%.

Za graniczny poziom MDW przyjmuje się różne wartości, w zależności od lokalnej specyfiki pasma. Dla rozległych obszarów (np. kontynentów) przyjmuje się radykalną cezurę 5000 ft / 1500 m. i szczyty, które spełniają to kryterium noszą nazwę Ultrasów. Popularnymi cezurami są przede wszystkim 2000 ft / 600 m. (dla rozległych pasm górskich, np. Alp) oraz 500 ft / 150 m. (dla mniejszych pasm górskich, np. w Szkocji). Wybranie kryterium 100 m. dla Tatr wynika z ich niewielkiego obszaru i graniowego charakteru masywu, który ogranicza deniwelacje względne (przełęcze graniczne są stosunkowo płytkie). Graniczną cezurę dla pasma wybiera się zazwyczaj w taki sposób, aby lista stanowiła atrakcyjny cel dla przyszłych kolekcjonerów (ze względu na rozsądną liczbę szczytów do zdobycia).

Pojęcie "prominence" (pol. wydatność) wprowadził amerykański wspinacz Steve Fry w 1981 r. Metody klasyfikacji szczytów w oparciu o to pojęcie opisał w artykule opublikowanym w magazynie "Summit" (styczeń/luty 1987). Pierwsza strona internetowa poświęcona pojęciu wybitności powstała dzięki inicjatywie matematyka Edwarda Earla w 2000 r., który jest autorem programu komputerowego szukającego wybitne szczyty na podstawie map cyfrowych.

Aktualnie najbardziej zaawansowane badania nad wybitnością szczytów prowadzi Aaron Maizlish, założyciel strony peaklist.org w 2004 r. i autor naukowego opracowania Prominence and Orometrics: A Study of the Measurement of Mountains z 2003 r. Strona peaklist.org jest bogatym źródłem informacji na temat wybitności szczytów na świecie.

Według najnowszych badań, na świecie jest ok. 1500 szczytów o MDW pow. 1500 m., z czego w Europie ok. 100. Co ciekawe, Gierlach jest 11. co do wybitności szczytem Europy. Najwięcej Ultrasów znajduje się oczywiście w Azji (45% całej populacji).

W Wielkiej Brytanii jest 119 szczytów o MDW pow. 600 m. i 1552 o MDW pow. 150 m. (tzw. Marylins). W Stanach Zjednoczonych doliczono się przeszło 1200 szczytów o MDW pow. 600 m. W Alpach jest ok. 600 szczytów o MDW pow. 600 m.

Zastosowanie "tatrzańskiego" kryterium MDW (100 m) dla Alp redukuje liczbę czterotysięczników do równo 50 (odpada na przykład Nordend i Lenzspitze, dochodzi Breithornzwilinge Westgipfel), natomiast w Himalajach rozszerza listę ośmiotysięczników do... 17 (dodajemy Broad Peak Middle, Yalung Kang i Kangchendzonga South). Naturalnie liczbę szczytów wybitnych możemy zmieniać przez odpowiednie dobranie współczynnika MDW. Ważna jest konsekwencja przy ustalaniu listy, a więc wprowadzenie w pełni obiektywnych kryteriów doboru szczytów.

Podstawowe pojęcia

Mittelgrat West

Szczyt Analizowany - obiekt o dodatnim współczynniku MDW.

 

Przykład: Błyszcz, punkt zwornikowy dla Bystrej w Głównej Grani Tatr, nie jest szczytem, ponieważ ma zerowe MDW (nie istnieje żadne wyraźne wcięcie pomiędzy nim a wierzchołkiem Bystrej).

Współczynnik MDW (ang. Prominence, Relative Height) - deniwelacja pomiędzy Szczytem Analizowanym, a Przełęczą Graniczną. MDW jest obiektywnym wskaźnikiem stopnia wybitności szczytu.

 

Przykład: MDW dla Giewontu (1895 m.) wynosi 170 m., ponieważ wysokość Przełęczy Kondrackiej jest równa 1725 m. Przełęcz Kondracka oddziela Giewont od wyższego masywu Czerwonych Wierchów.

Przełęcz Graniczna (ang. Key Saddle, Key Col) - najwyższy z najniższych punktów w graniach łączących Szczyt Analizowany ze szczytami wyższymi od niego.

 

Przykład: Starorobociański Wierch (2173 m.) posiada dwie granie - idąc na zach. pierwszym wyższym szczytem jest Raczkowa Czuba (2194 m.), idąc na wsch. pierwszym wyższym szczytem jest Bystra (2248 m.). Najniższą przełęczą pomiędzy Raczkową Czubą a Starorobociańskim Wierchem jest Jarząbcza Przełęcz (1954 m.), natomiast najniższym punktem w grani biegnącej do Bystrej jest Niżnia Gaborowa Przełęcz (1938 m.). Z tych dwóch przełęczy wyższa jest Jarząbcza - jest więc Przełęczą Graniczną dla Starorobociańskiego Wierchu.

Szczyt Dominujący (ang. Parent Peak) - szczyt położony po przeciwnej stronie Przełęczy Granicznej niż Szczyt Analizowany, wyższy od Szczytu Analizowanego i cechujący się większym Współczynnikiem MDW. W przypadku rozgałęzienia się grani po przeciwnej stronie Przełęczy Granicznej niż Analizowany Szczyt, znajdujemy Szczyt Dominujący metodą rekurencyjną, tj. musi on być Szczytem Dominującym względem wszystkich spotkanych po drodze wierzchołków.

 

Definicja Szczytu Dominującego powstała dzięki inicjatywie i pomysłowi Marcina K. Jaroszewskiego.

Przykład: Bobrowiec (1663 m.) wznosi się 311 m. nad Bobrowiecką Przełęczą (1352 m.) Idąc granią na pd. natrafiamy na Grzesia (1653 m.), który jest niższy i ma niewielkie MDW. Leżąca w bocznej grani Osobita (1687 m.) jest wprawdzie wyższa od Bobrowca, ale ma niższe MDW (242 m.). Zwornik w Głównej Grani, Wołowiec (2063 m.) jest zdecydowanie wyższy, ale ma mniejsze MDW (153 m.). Szczytem Dominującym dla Wołowca jest Rohacz Płaczliwy (2125 m.), który ma MDW równe 162 m. - większe od Wołowca, ale mniejsze od Bobrowca. Idziemy więc dalej: Szczytem Dominującym dla Rohacza Płaczliwego jest Banówka (2178 m., MDW 261 m.), która jednak nie może być Szczytem Dominującym względem Bobrowca. Dopiero Szczyt Dominujący dla Banówki - Baraniec (2184 m., MDW 362 m.) jest Szczytem Dominującym dla Bobrowca, ponieważ jest wyższy i jednocześnie ma większe MDW.

Źródła danych

Szalone Bielskie

 

Nazwy są w większości przypadków zgodne z WET (Zofia i Witold H. Paryscy, Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Wyd. Górskie 1995). Niektóre nazwy zostały rozszerzone o przymiotniki określające położenie, ze względu na występowanie kilku obiektów o tej samej nazwie własnej. W dwóch wyjątkowych przypadkach autor nadał nazwy bezimiennym Przełęczom Granicznym (Kasna Przełęcz i Bystrzańska Przełęcz). Szczegóły można znaleźć w przypisach do poszczególnych szczytów.

Wszystkie wysokości szczytów są wzięte z najnowszych map słowackich 1:25.000 wydawnictwa VKU Harmanec: Vysoké Tatry, wyd. 4 (2004) oraz Západné Tatry, wyd. 2 (2002). Mapy te są najdokładniejszymi pod względem linii poziomic i wysokości dotyczą najnowszych pomiarów. Starsze wydania tych map nie obejmowały znacznej części Tatr Bielskich i północnych zboczy Osobitej. Najnowsze nadal nie obejmują Golicy Huciańskiej, stąd potrzeba skorzystania z mapy 1:50.000 Chočské vrchy, wyd. 2 (1998).

Głównym problemem przy określaniu MDW jest brak kot wysokościowych dla wielu kluczowych przełęczy. W przypadku braku kot wysokościowych na mapie VKU (dotyczy to ok. 25 Przełęczy Granicznych), wysokości oszacowano na podstawie poziomic. W przypadku niemożności analizy poziomic, wykorzystano wysokości opublikowane w przewodniku taternickim Witolda H. Paryskiego (Tatry Wysokie, 1951-88, reprint 1992-95) oraz w najnowszym przewodniku szczegółowym Władysława Cywińskiego (Tatry, 1994-2005). Dwa razy skorzystano z innych dostępnych map (dla Umarłej Przełęczy i dla Niskich Wrótek). W sytuacji istotnych wątpliwości, co do adekwatności kot wysokościowych, skorzystano z pomiarów własnych autora dokonanych altimetrem. Szczegóły dotyczące źródeł wysokości podano w przypisach do poszczególnych szczytów.

Generalnie przyjęto wyższość wszelkich kot wysokościowych podawanych na mapach VKU Harmanec. Wyjątkiem są dwa błędne pomiary odnoszące się do Żabiej Przełęczy i Czarnej Przełęczy, które zostały odpowiednio skorygowane. Wszystkie wartości zostały zaokrąglone do pełnych metrów. Pomiary niepochodzące z mapy VKU zostały oznaczone skrótem "ok.".

Literatura przedmiotu:

 

Piotr Mielus, Korona Tatr, "Góry" nr 46 (marzec 1998), http://www.gory.wyd.pl/archiwum.php?art=1632

Jerzy Wala, Co uznać za szczyt?, Góry i Alpinizm, 2/1999

Piotr Mielus, Rysy niższe od Giewontu? , "NPM" nr 5 (sierpień 2001), http://www.npm.pl/artykul.php?art=298

Eberhard Jurgalski, Dominanz Prinizpien, w: Die Gebirgsgruppen der Alpen. Ansichten, Systematiken und Methoden zur Einteilung der Alpen (praca zbiorowa), Wissenschaftliches Alpenvereinsheft Nr 39, München 2004, s. 63-65 i 130-139, http://www.alpendominanzen.extreme-collect.de/Dominanzprinzip.htm

Aaron Maizlish, Prominence Theory (October 2004), http://www.peaklist.org/theory/theory.html

Eberhard Jurgalski, Jonathan de Ferranti, Piotr Mielus, Mark Trengove, The Crown of the Tatra (July 2005), http://www.peaklist.org/WWlists/euro600/tatra/Tatra.htmlNajwyższe i najwybitniejsze

Pierwsza dziesiątka, co do wysokości nad poziom morza:

 

1. Gierlach 2655 m

2. Łomnica 2634 m

3. Lodowy Szczyt 2627 m

4. Durny Szczyt 2621 m

5. Kieżmarski Szczyt 2556 m

6. Wysoka 2547 m

7. Wielka Kończysta 2538 m

8. Baranie Rogi 2526 m

9. Rysy 2503 m

10. Krywań 2494 m

Pierwsza dziesiątka, co do wybitności (MDW):

 

1. Gierlach 2357 2355 m

2. Bystra 562 m

3. Łomnica 442 m

4. Hawrań 402 m

5. Krywań 400 m

6. Kominiarski Wierch 370 m

7. Baraniec 362 m

8. Świnica 351 m

9. Kamienista 335 m

10. Krzesanica 323 m

Chronologia Korony Tatr

19.VII.1903 - zdobycie ostatniego szczytu z aktualnej Korony Tatr, Wielkiego Soliska, przez Karola Englischa z przewodnikiem Paulem Spitzkopfem seniorem

ok. 1990 - Władysław Cywiński wchodzi na wszystkie nazwane (wówczas) szczyty Tatr, tym samym stając się pierwszym pewnym zdobywcą aktualnej Korony Tatr

wiosna 1995 - pierwsze przymiarki do obiektywnej listy najwyższych szczytów tatrzańskich na podstawie kryteriów opisanych w przewodniku Irvina Butterfielda, The High Mountains of Britain and Ireland, Diadem Books 1986

jesień 1995 - pierwsze opracowanie Korony Tatr, listy wszystkich szczytów o MDW pow. 100 m.

marzec 1998 - pierwsza publikacja Korony Tatr w miesięczniku "Góry", lista liczy 67 szczytów

grudzień 1998 - Eberhard Jurgalski z Niemiec prowadzi niezależne badania nad wybitnością w Tatrach aplikując metodę opracowaną dla alpejskich czterotysięczników; o wynikach badań zostają poinformowani Józef Nyka i Jerzy Wala, w czasie wizyty Jurgalskiego w Polsce

wiosna 1999 - dodanie: Hrubej Kopy, Tępej i Kiczory Bielskiej

sierpień 2001 - druga publikacja uaktualnionej Korony Tatr w miesięczniku NPM, lista liczy 70 szczytów

14.IX.2002 - wejściem na Ganek autor artykułu kompletuje ówczesną Koronę Tatr (po 19 latach i 47 wyjazdach w Tatry)

styczeń 2003 - ukazanie się informacji o skompletowaniu Korony Tatr w magazynie "Góry i Alpinizm"

maj 2003 - dodanie Jeżowego Wierchu (na podstawie własnych pomiarów altimetrem)

wrzesień 2003 - dodanie Jaworzynki Bielskiej (na podstawie własnych pomiarów altimetrem)

wiosna 2005 - ostateczne uporządkowanie listy: skreślenie Zadniej Kopy Jaworzyńskiej, dodanie Koprowego Wierchu i Ostrej Jałowieckiej, lista liczy 73 szczyty

maj 2005 - Mark Trengove z Walii niezależnie opracowuje listę najwybitniejszych szczytów Tatr Polskich i Tatr Słowackich (z cezurą MDW 500 stóp).

lipiec 2005 - pierwsza międzynarodowa publikacja Korony Tatr na internetowych stronach peaklist.org dzięki wspólnemu wysiłkowi walijsko-szkocko-niemiecko-polskiego zespołu, weryfikacja wysokości na podstawie najnowszych źródeł.

Lista Wybitnych Szczytów Tatrzańskich (wg kryterium 100 MDW)

 

Kolejność listy jest zgodna z topografią taternicką wprowadzoną w przewodniku Witolda H. Paryskiego: posuwamy się Granią Główną od zachodu na wschód opisując po kolei wszystkie boczne granie. W nawiasie podano: (MDW, Przełęcz Graniczną, Kotę kotę siodła oraz Szczyt Dominujący) oraz zamieszczono (jeśli była taka potrzeba) komentarze.

Źródła i skróty oznaczenia źródeł:

CW - wojskowa mapa Tatr Polskich, skala 1:10.000, wyd. Czasopisma Wojskowe, wyd. I 1984, wyd. II 1988.

VKU - dwie mapy słowackie obejmujące całe Tatry, skala 1:25.000, wyd. VKU Harmanec Vysoké Tatry, wyd. 4 (2004) oraz Západné Tatry, wyd. 2 (2002).

WIT - mapa Tatr Polskich, skala 1:20.000, wyd. WIT 2004.

EM - mapa polska obejmująca całe Tatry w dwóch częściach, skala 1:30.000, wyd. ExpressMap 2005.

WHP - dane z przewodnika taternickiego Witolda H. Paryskiego "Tatry Wysokie", wyd. SiT 1951-88, reprint Sklep Podróżnika 1992-95.

JN - dane z przewodnika turystycznego Józefa Nyki "Tatry", wyd. I SiT 1972, wyd. II Trawers 1994.

WET - dane z Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej, Wydawnictwo Górskie 1995.

TS - dane z przewodnika turystycznego Tadeusza Szczerby "Słowackie Tatry Zachodnie", wyd. I PTTK Kraj 1992, wyd. II RMR 1999.

WC - dane z przewodnika szczegółowego Władysława Cywińskiego "Tatry", Wydawnictwo Górskie 1994-2005.

TATRY ZACHODNIE

Golica Huciańska 1340 m (155 MDW, Jaworzyńska Przełęcz, 1185, Siwy Wierch)

 

- jedyny szczyt nie objęty większością dostępnych map, przez Słowaków uważany za należący nie do Tatr, ale do Gór Choczańskich (wg słowackich geografów granicą jest Jaworzyńska Przełęcz, a więc Przełęcz Graniczna dla Golicy). Brak dokładniejszych map niż 1:50.000. We wcześniejszych opracowaniach używałem nazwy Holica Huciańska (źródło: przewodnik TS), ale obecnie przyjmuję oficjalne nazewnictwo z WET. Przymiotnik "Huciańska" dodany w celu odróżnienia od Golicy "Jaworzyńskiej".

Siwy Wierch 1805 m (232 MDW, Palenica Jałowiecka, 1573, Banówka)

Ostra Jałowiecka 1764 m (113 MDW, Niżnia Przehyba, 1651, Siwy Wierch)

 

- wg wielu wcześniejszych źródeł Niżnia Przehyba była ok. 20 m wyższa, co czyniło z Ostrej szczyt niewybitny. Przymiotnik "Jałowiecka" dodany w celu odróżnienia od Ostrej "Furkotnej" w rejonie Krywania.

Salatyn - wysokość Przełęczy pod Dzwonem wzięta z przewodnika TS, zweryfikowana poprzez pomiar altimetrem (1995 r.).

Salatyn 2048 m (163 MDW, Przełęcz pod Dzwonem, ok. 1885, Banówka)

 

- wysokość Przełęczy pod Dzwonem wzięta z przewodnika TS, zweryfikowana poprzez pomiar altimetrem (1995 r.).

Pachoł 2167 m (127 MDW, Banikowska Przełęcz, 2040, Banówka)

Banówka 2178 m (261 MDW, Żarska Przełęcz, 1917, Baraniec)

Hruba Kopa 2166 m (106 MDW, Przełęcz nad Zawratami, ok. 2060, Banówka)

 

- wysokość Przełęczy nad Zawratami oszacowana z poziomic i potwierdzona pomiarem altimetrem (1995 r.). Przewodnik TS podaje kotę 10 m. niższą (źródło pomiaru nieznane).

Rohacz Płaczliwy 2125 m (162 MDW, Smutna Przełęcz, 1963, Banówka)

Smrek 2072 m (104 MDW, Przełęcz nad Pustem, 1968, Baraniec)

 

- nazwa Przełęczy nad Pustem zaczerpnięta z przewodnika TS. Przewodnik JN podaje nazwę Przełęcz Jamina.

Baraniec 2184 m (362 MDW, Niska Przełęcz, 1822, Bystra)

Rohacz Ostry 2088 m (125 MDW, Rohacka Przełęcz, 1963, Rohacz Płaczliwy)

Wołowiec 2063 m (153 MDW, Jamnicka Przełęcz, 1910, Rohacz Płaczliwy)

Osobita 1687 m (242 MDW, Kasna Przełęcz, ok. 1445, Banówka)

 

- wysokość najniższego punktu w grzbiecie pomiędzy Osobitą a Grzesiem oszacowana na podstawie analizy poziomic i dwukrotnych pomiarów altimetrem (1999, 2004 r.). Leśne podmokłe siodło nazwano "Kasna Przełęcz" ze względu na bliską polanę Kasne. Przewodnik TS sugeruje, że najniższym punktem omawianego grzbietu jest Przełęcz nad Kotłowym Żlebem; w rzeczywistości jest ona położona ok. 30 m. wyżej.

Bobrowiec 1663 m (311 MDW, Bobrowiecka Przełęcz, 1352, Baraniec)

Jeżowy Wierch 1086 m (105 MDW, Umarła Przełęcz, ok. 981, Bobrowiec)

 

- wysokość Umarłej Przełęczy zaczerpnięto z mapy WIT. Deniwelacja pomiędzy przełęczą a szczytem (równa 105 m.) została zweryfikowana altimetrem (2003 r.).

Furkaska 1490 m (109 MDW, Juraniowa Przełęcz, 1381, Bobrowiec)

Łopata 1955 m (119 MDW, Dziurawa Przełęcz, 1836, Wołowiec)

Raczkowa Czuba 2194 m (256 MDW, Niżnia Gaborowa Przełęcz, 1938, Bystra)

Starorobociański Wierch 2173 m (219 MDW, Jarząbcza Przełęcz, 1954, Raczkowa Czuba)

Kominiarski Wierch 1829 m (370 MDW, Iwaniacka Przełęcz, 1459, Bystra)

Zadnia Kopka Kościeliska 1333 m (208 MDW, Kominiarski Przysłop, ok. 1125, Kominiarski Wierch)

 

- wysokość Przysłopu Kominiarskiego oszacowana na podstawie poziomic i zweryfikowana altimetrem (1997 r.).

Bystra 2248 m (562 MDW, Tomanowa Przełęcz, 1686, Gierlach)

Zadnia Kopa Liptowska 2162 m (132 MDW, Bystrzańska Przełęcz, ok. 2030, Bystra)

 

- wysokość najniższego wcięcia pomiędzy Zadnią Kopą, a Bystrą oszacowana na podstawie pomiaru altimetrem (1994 r.). Poziomice na dostępnych mapach są nieczytelne. Przewodnik JN podaje ok. 2020 m. Przymiotnik "Liptowska" dodano w celu wyróżnienia od Zadniej Kopy "Jaworzyńskiej" w rejonie Szerokiej Jaworzyńskiej. Nazwa bezimiennej "Bystrzańskiej Przełęczy" została zaproponowana w celu uniknięcia narzucającej się, ale niepraktycznej formy "Przełęcz pod Zadnią Kopą Liptowską".

Kamienista 2127 m (335 MDW, Pyszniańska Przełęcz, 1792, Bystra)

Smreczyński Wierch 2068 m (155 MDW, Hlińska Przełęcz, 1913, Kamienista)

Tomanowy Wierch Polski 1977 m (178 MDW, Smreczyńska Przełęcz, 1799, Kamienista)

Krzesanica 2122 m (323 MDW, Niskie Wrótka, ok. 1799, Świnica)

 

- nazwa Niskie Wrótka zaczerpnięta z mapy WIT. Wysokość została pobrana z mapy CW. Nie jest do końca jasne, które z wcięć w grani Suchych Czub jest najniższym punktem Głównej Grani pomiędzy Krzesanicą, a Świnicą. Możliwe, że jest nim pobliski Gładki Przechód (nazwa z mapy WIT, w przewodniku TS: Sucha Przełączka Kondracka).

Hruby Regiel 1339 m (150 MDW, Przysłop Miętusi, 1189, Krzesanica)

Giewont 1895 m (170 MDW, Kondracka Przełęcz, 1725, Krzesanica)

Łysanki 1447 m (136 MDW, Przełęcz w Grzybowcu, 1311, Giewont)

Czuba Goryczkowa 1912 m (111 MDW, Przełęcz Goryczkowa Świńska, 1801, Świnica)

 

- założono, że Przełęcz Goryczkowa Świńska nie jest najniższym punktem w grani Krzesanica-Świnica (por. przypis dla Krzesanicy).

Nosal 1206 m (103 MDW, Nosalowa Przełęcz, 1103, Świnica)

TATRY WYSOKIE

Świnica 2301 m (351 MDW, Niżnia Czarna Ławka, 1950, Gierlach)

 

- najniższy punkt w Głównej Grani pomiędzy Świnicą, a Mięguszowieckim Szczytem znajduje się w grani Kotelnicy i na 100% nie jest tożsamy z Czarną Ławką. Według II wydania mapy CW punkt ten znajduje się pomiędzy Wielką a Mała Kotelnicą i jego wysokość wynosi 1949 m. Wg mapy VKU wysokość "sedlo Čierna lavka" wynosi 1950 m. (wg polskich źródeł Czarna Ławka ma 1969 m.), można więc wnosić, że pomiar ten odnosi się do innego siodełka w grani Kotelnicy. Mapy EM i WIT nie rozstrzygają tego problemu. Pomocnym źródłem jest XI tom przewodnika WC, który podaje, że najniższym punktem jest Niżnia Czarna Ławka, położona 100 m. na zach. od Czarnej Ławki (a więc nie Niżnia Kotelnicowa Ławka, jak sugerowałaby mapa CW). Wg pomiarów altimetrem opublikowanych w przewodniku WC wysokość Niżniej Czarnej Ławki jest podana na ok. 1950 m., natomiast Niżniej Kotelnicowej Ławki na ok. 1955 m. Potwierdzają to badania własne autora z 1995 r. Sugeruje to, że MDW Świnicy powinno być liczone względem Niżniej Czarnej Ławki. Z braku dokładnej informacji, do którego punktu grani Kotelnicy odnosi się pomiar na mapie VKU, zakładam, że dotyczy on nie Czarnej Ławki, ale Niżniej Czarnej Ławki.

Kozi Wierch 2291 m (165 MDW, Zmarzła Przełęcz, 2126, Świnica)

Wielka Kopa Koprowa 2052 m (175 MDW, Zawory, 1877, Świnica)

Brdarowa Grapa 1859 m (167 MDW, Brdarowy Przechód, 1692, Wielka Kopa Koprowa)

Krzyżne Liptowskie 2039 m (118 MDW, Krzyżna Przełęcz, 1921, Wielka Kopa Koprowa)

Miedziane 2233 m (204 MDW, Wrota Chałubińskiego, 2029, Mięguszowiecki Szczyt Wielki)

Koprowy Wierch 2363 m (113 MDW, Skrajna Piarżysta Przełęcz, ok. 2250, Mięguszowiecki Szczyt Wielki)

 

- niestety nie posiadam wiarygodnej koty wysokościowej dla najniższego punktu w grani łączącej Koprowy Wierch z wyższą od niego Cubryną. Ani mapa VKU, ani mapa EM nie podaje tej informacji i wysokości nie da się oszacować z poziomic. Mapa WIT podaje wysokość "Sedlo pod Čubrinkou" na 2180 m., co wg autora jest wartością zaniżoną (Piarżyste Przełęcze leżą wyżej niż Wyżnia Koprowa Przełęcz). Nie jest do końca jasne, która z Piarżystych Przełęczy jest najniższa - optycznie minimalnie niższa jest Skrajna Piarżysta Przełęcz (położona blisko uskoku Koprowego Wierchu) i jej wysokość szacuję na ok. 2250 m. (jedynie na podstawie analizy zdjęć i optycznej oceny z południowej flanki Mięguszowieckich Szczytów). Omawiany odcinek grani wymaga więc dokładniejszych pomiarów altimetrem. Jedynym punktem w omawianej grani, który został zmierzony, jest Cubrynka (2310 m., źródło: V tom przewodnika WHP). Wysokość Cubrynki sugerowała, że grań nie ma zbyt głębokiego siodła, tym samym wg dawniejszych klasyfikacji, Koprowy Wierch nie był zaliczany do Korony Tatr.

Szatan 2422 m (185 MDW, Szczyrbska Przełęcz, 2237, Hruby Wierch)

Szczyrbski Szczyt 2381 m (131 MDW, Młynicka Przełęcz, ok. 2250, Szatan)

 

- wysokość Młynickiej Przełęczy została oszacowana jedynie na podstawie optycznej analizy na poziomie ok. 2250 m. Nie ma żadnych wiarygodnych źródeł podających kotę dla tego siodła. Przełęcz wymaga zmierzenia na miejscu altimetrem.

Hruby Wierch 2428 m (252 MDW, Szpara, ok. 2176, Krywań)

 

- Szpara nie jest zaznaczona na mapie VKU, natomiast na mapie EM nie posiada koty wysokościowej. Jedynym źródłem wysokości jest kota podana przez VIII tom przewodnika WHP (2176 m.), która w przybliżeniu pokrywa się z pomiarem altimetrem (1999 r.).

Wielkie Solisko 2413 m (113 MDW, Bystra Ławka, ok. 2300, Hruby Wierch)

 

- powszechnie sądzi się, że Bystry Przechód jest najniższym obniżeniem grani pomiędzy Furkotem a Wielkim Soliskiem. Jego wysokość jest podawana na 2314 m. Na najnowszej mapie VKU pojawia się "Bystrá lavka" z kotą 2300 m, w miejscu gdzie grań przecina żółty szlak. To samo miejsce na mapie EM posiada kotę 2340 m. Pomiary altimetrem wykazały ok. 2320 m. (1993, 2002 r.). Autor przyjmuje wyższość oficjalnego pomiaru VKU, choć należy się liczyć w tym wypadku z możliwym błędem. W każdym razie istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że Wielkie Solisko ma MDW pow. 100 m.

Krótka 2375 m (105 MDW, Niewcyrska, 2270, Hruby Wierch)

 

- mapa VKU pokazuje MDW w wysokości 105 m., mapa EM 103 m., natomiast pomiar altimetrem wykazał deniwelację 110 m. Krótka jest więc na pewno szczytem wybitnym.

Krywań 2494 m (400 MDW, Niżnia Koprowa Przełęcz, 2094, Gierlach)

Mięguszowiecki Szczyt Wielki 2432 m (207 MDW, Żabia Przełęcz, ok. 2225, Wysoka)

 

- pomiar Żabiej Przełęczy na mapie VKU jest niepoprawny (2260 m.). Altimetr (2003 r.) wykazał 65 m. deniwelacji na wschodniej grani Żabiego Konia (2291 m.). Stąd pomiary polskie (CW, EM, WIT, WET, VII tom WHP) są prawidłowe (ok. 2225 m.).

Rysy 2503 m (163 MDW, Waga, 2340, Wysoka)

Wysoka 2547 m (292 MDW, Wschodnie Żelazne Wrota, ok. 2255, Gierlach)

 

- wysokość Wschodnich Żelaznych Wrót nie jest podana na mapie VKU, źródłem pomiaru jest X tom przewodnika WHP (identyczną kotę podaje mapa EM).

Ganek 2462 m (182 MDW, Rumanowa Przełęcz, ok. 2280, Wysoka)

 

- wysokość Rumanowej Przełęczy nie jest zaznaczona na mapie VKU, źródłem koty wysokościowej jest X tom przewodnika WHP (identyczny pomiar występuje na mapie EM).

Wielka Kończysta 2538 m (205 MDW, Przełęcz koło Drąga, ok. 2333, Gierlach)

 

- nazwa rozszerzona o przymiotnik "Wielka" w celu rozróżnienia od Kończystej nad Jarząbczą oraz jako naturalna kontynuacja nazewnictwa w pn. grani Kończystej (Mała Kończysta, Pośrednia Kończysta). Wysokość wysokość Przełęczy koło Drąga zaczerpnięta z XI tomu przewodnika WHP. Mapa EM podaje z kolei 2320 m. Przełęcze w Batyżowieckiej Grani są nieco wyższe (w 2004 r. pomiar altimetrem Jurgowskiej Przełęczy wykazał 2345 m., natomiast Kaczej Przełęczy 2350 m.).

Tępa 2285 m (117 MDW, Stwolska Przełęcz, 2168, Wielka Kończysta)

Gierlach 2655 m (2355 MDW, Brama Morawska, ok. 300, Mont Blanc)

 

- wysokość Bramy Morawskiej (300 m.) została uzgodniona z autorami strony peaklist.org. Jest ona zgodna z analizą mapy czeskiej 1:50.000 (arkusz Moravska brana) i badaniami terenowymi przeprowadzonymi przez autora we wrześniu 2005 r. Przełęcz stanowi płaskie pole uprawne pomiędzy wsiami Vysoka i Palacov, nieco na południe od szosy łączącej Olomouc z Frydek-Mistek. We wcześniejszych zestawieniach podawałem Obniżenie Wirtemberskie (ok. 400 m.) jako najniższe obniżenie na dziale wód pomiędzy Tatrami a Alpami, ale dzięki analizom Marcina K. Jaroszewskiego zmieniłem zdanie, co potwierdzili naukowcy ze strony peaklist.org. Szczytem Dominującym dla Gierlachu jest Mont Blanc, ponieważ jest to pierwszy na wspomnianym dziale wód wyższy i bardziej wybitny wierzchołek. Mt. Blanc jest najwybitniejszym szczytem Europy (MDW 4697 m.) i 11. szczytem świata, natomiast Gierlach jest 11. szczytem Europy (ex equo z greckim Mitikasem).

Staroleśny Szczyt 2476 m (276 MDW, Polski Grzebień, 2200, Gierlach)

Sławkowski Szczyt 2452 m (177 MDW, Sławkowska Przełęcz, 2275, Staroleśny Szczyt)

Szeroka Jaworzyńska 2210 m (172 MDW, Zielona Przełęcz, ok. 2038, Lodowy Szczyt)

 

- wysokość Zielonej Przełęczy (która jest nieco niższa niż Szeroka Przełęcz Jaworzyńska) została pobrana z XV tomu przewodnika WHP. Na mapie VKU przełęcz nie jest zaznaczona, natomiast mapa EM podaje 2034 m, ale nieznane jest źródło tego pomiaru.

Suchy Wierch Jaworowy 1523 m (163 MDW, Sucha Przełęcz Jaworowa, 1360, Szeroka Jaworzyńska)

 

- deniwelacja nad Suchą Przełęczą Jaworową potwierdzona altimetrem (1998 r.).

Karczmarski Wierch 1438 m (137 MDW, Stary Szałas, 1301, Szeroka Jaworzyńska)

 

- deniwelacja nad Starym Szałasem potwierdzona altimetrem (1998 r.).

Jaworowy Szczyt 2418 m (168 MDW, Jaworowa Przełęcz, ok. 2250, Lodowy Szczyt)

 

- wysokość Jaworowej Przełęczy zaczerpnięta z XVI tomu przewodnika WHP. Brak wysokości na mapie VKU, z kolei mapa EM podaje 2210 m. Na tej samej mapie wysokość nieodległego Zawracika Rówieńkowego jest jednak zaniżona o prawie 100 m., więc podane koty wysokościowe uznaję za mało wiarygodne.

Pośrednia Grań 2441 m (131 MDW, Żółta Ławka, ok. 2310, Lodowy Szczyt)

 

- wysokość Żółtej Ławki pobrana z XVII tomu przewodnika WHP. Żadna mapa nie podaje wysokości najniższego punktu grani pomiędzy Małym Lodowym Szczytem a Pośrednią Granią. W opinii autora Pośrednia Grań jest najtrudniej dostępnym szczytem Korony Tatr (wbrew temu, co można wyczytać w przewodniku WHP).

Lodowy Szczyt 2627 m (286 MDW, Śnieżna Przełęcz, ok. 2341, Łomnica)

 

- wysokość Śnieżnej Przełęczy nie jest podana na żadnej mapie. Źródłem pomiaru jest XIX tom przewodnika WHP.

Baranie Rogi 2526 m (137 MDW, Barania Przełęcz, 2389, Łomnica)

Durny Szczyt 2621 m (111 MDW, Poślednia Przełączka, ok. 2510, Łomnica)

 

- Przełęcz Graniczna dla Durnego Szczytu leży w krótkiej, pozębionej grani pomiędzy Durnym a Łomnicą. W grani tej można wyróżnić aż pięć przełączek o zbliżonej wysokości. Żadna z przełączek nie została oficjalnie pomierzona. Jedynym źródłem informacji są pomiary własne altimetrem z 2000 r. i 2005 r., które wykazały, że najniższym punktem grani jest najprawdopodobniej Poślednia Przełęczka położona ok. 110 m. poniżej wierzchołka Durnego Szczytu.

Łomnica 2634 m (442 MDW, Świstowa Przełęcz, 2192, Gierlach)

Kieżmarski Szczyt 2556 m (143 MDW, Przełęcz w Widłach, ok. 2413, Łomnica)

 

- wysokość Przełęczy w Widłach została pobrana z XXII tomu przewodnika WHP, jako jedynego dostępnego źródła (przełęcz nie jest oznaczona na mapach).

Kołowy Szczyt 2418 m (161 MDW, Czarna Przełęcz, 2257, Łomnica)

 

- wysokość Czarnej Przełęczy na mapie VKU jest błędnie zaniżona o 200 m.; jest to pomyłka "pisarska", stąd prawidłowa wysokość wynosi 2257 m. XXIII tom przewodnika WHP podaje ok. 2265 m

Jagnięcy Szczyt 2230 m (140 MDW, Kołowa Przełęcz, 2090, Kołowy Szczyt)

TATRY BIELSKIE

Szalony Wierch 2061 m (235 MDW, Szeroka Przełęcz Bielska, 1826, Hawrań)

Jaworzynka Bielska 1259 m (123 MDW, Przełęcz pod Koszarzyskiem, 1136, Szalony Wierch)

 

- wysokość szczytu jest zgodna we wszystkich źródłach: 1259 m. Przełęczą Graniczną jest Przełęcz pod Koszarzyskiem, której wysokość na najnowszych mapach (VKU, EM) wynosi 1136 m. V tom przewodnika WC podaje pomiar altimetrem na poziomie ok. 1165 m. Badania własne autora (dwukrotnie w roku 2003) potwierdzają słuszność koty opublikowanej na mapach. Stąd MDW Jaworzynki wynosi 123 m.

Tokarnia Bielska 1219 m (174 MDW, Ozielec, ok. 1045, Szalony Wierch)

 

- wysokość przełęczy Ozielec (zwanej w przewodniku TS Tokarską Przełęczą) oszacowana na podstawie poziomic na mapie VKU (co jest zgodne z pomiarem na mapie EM). Pomiar altimetrem opublikowany w V tomie przewodnika WC wykazał 1040 m., natomiast pomiar autora: 1050 m.

Steżki 1530 m (145 MDW, Przełęcz nad Czerwoną Glinką, ok. 1385, Szalony Wierch)

 

- wysokość Przełęczy nad Czerwoną Glinką oszacowana z poziomic na mapie VKU. Tom V przewodnika WC podaje ok. 1400 m.

Płaczliwa Skała 2142 m (173 MDW, Strzystarska Przełęcz, 1969, Hawrań)

Hawrań 2152 m (402 MDW, Przełęcz pod Kopą, 1750, Łomnica)

Kiczora Bielska 1283 m (158 MDW, Międzyścienna Przełęcz, ok. 1125, Hawrań)

 

- wysokość Międzyściennej Przełęczy oszacowana z poziomic na mapie VKU. Tom IV przewodnika WC podaje ok. 1150 m., pomiary własne autora wykazały ok. 1140 m. (1999, 2001 r.).

Lista szczytów-kandydatów

 

Pomiary wysokości są obarczone błędami. Dostępne źródła (mapy polskie i słowackie, przewodniki, pomiary barometryczne) często pokazują sprzeczne ze sobą koty wysokościowe, różniące się w skrajnych przypadkach nawet o kilkadziesiąt metrów. Tym samym, nigdy nie będziemy na 100% pewni, czy załączona lista jest kompletna. Dlatego też warto wymienić szczyty o MDW zbliżonym do 100 metrów wraz ze stosownym komentarzem. Kolejność szczytów oraz skróty określająca źródła są identyczne jak w rozdziale "Przypisy do poszczególnych szczytów".

Rosocha - wysokości są zgodne na wszystkich najnowszych mapach: szczyt 1947 m., Jałowiecka Przełęcz 1858 m. Stąd MDW Rosochy wynosi 89 m. Przewodnik TS podaje nieco wyższą różnicę poziomów: szczyt 1948, przełęcz 1856, ale nieznane jest źródło tych pomiarów.

Wielka Koszysta - MDW możemy oszacować na podstawie IV tomu przewodnika WHP: wysokość szczytu 2193 m., natomiast Przełęczy Granicznej (Przełęcz Nowickiego) ok. 2105 m. Innym źródłem tych informacji jest II wydanie mapy CW oraz mapa EM. Na mapie VKU i WIT wysokość przełęczy nie jest podana. Wszystko wskazuje na to, że MDW Koszystej wynosi ok. 88 m.

Diablowina - w tym przypadku posiadam minimum informacji: Diablowina nie jest zaznaczona na żadnej mapie. Jedynym źródłem jest V tom przewodnika WHP, który podaje, że Diablowina jest wyższa od sąsiedniej Zadniej Baszty i jej wysokość wynosi ok. 2390 m., natomiast Szatania Przełęcz oddzielająca Diablowinę od wyższego Szatana ma wysokość ok. 2300 m. MDW jest więc szacowane na ok. 90 m. Kwestia wymaga zbadania na miejscu altimetrem.

Mięguszowiecki Szczyt Czarny - wysokości: 2400 m. (mapa VKU), 2410 m. (mapy EM i WIT oraz X tom przewodnika WC), 2404 m. (VI tom przewodnika WHP). Wysokość Przełęczy pod Chłopkiem, która jest Przełęczą Graniczną, jest bardziej stabilna: 2307 m. MDW, w zależności od źródeł, waha się w zakresie 93-103 m. Pomiary dwoma niezależnymi altimetrami (2005 r.) wykazały deniwelację szczytu nad przełęczą w zakresie 90-95 m. Wniosek: pomiar słowacki jest poprawny, a więc MDW Mięguszowieckiego Szczytu Czarnego wynosi 93 m.

Młynarz - wysokości: 2170 m. (wszystkie mapy), 2168 m. (VII tom przewodnika WHP). Przełęczą Graniczną jest Młynarzowa Przełęcz o wys. 2090 m. (VKU, EM) lub 2087 m. (WIT, WHP). Pomiar altimetrem (2004 r.) wykazał jednak aż 95 m. różnicy poziomów pomiędzy najniższym wcięciem Młynarzowej Przełęczy a szczytem Młynarza. Sugeruje to, że pomiar 2090 m. odnosi się do turniczki na pd.-zach. od siodła przełęczy, co zresztą wyraźnie widać na mapie VKU. Stąd szacowane MDW Młynarza wynosi ok. 95 m., a nie 80 m. jak sugerują źródła.

Batyżowiecki Szczyt - wysokości: 2448 (mapa VKU), 2456 (mapa EM), 2458 (XI tom przewodnika WHP). Przełęczą Graniczną jest Wschodnia Batyżowiecka Przełęcz o nieznanej wysokości. Jedyną mapą, gdzie wysokość ta jest zaznaczona, jest mapa EM, 2364 m. (co daje MDW na poziomie 92 m.), nie wiadomo jednak, jakie jest źródło pomiaru, ani do jakiego punktu grani się odnosi. Pomiar altimetrem (2004 r.) wykazał 80 m. deniwelacji pomiędzy Zachodnią Batyżowiecką Przełęczą a głównym wierzchołkiem. Zachodnia Batyżowiecka Przełęcz jest jednak nieco wyższa niż Wschodnia. Zakładam więc, że Wschodnia Batyżowiecka Przełęcz ma ok. 2355 m. i MDW Batyżowieckiego wynosi ok. 93 m.

Hruba Turnia - wysokości: 2086 (mapa VKU), 2085 (mapa EM), 2096 (XIV tom przewodnika WHP). Wyznaczenie Przełęczy Granicznej nie jest w tym przypadku łatwe, ponieważ nie istnieje ewidentny grzbiet, który spaja Hrubą Turnię z Główną Granią. Co więcej możemy wskazać dwa takie "nieewidentne" grzbiety: jeden idący w stronę Wielickiego Szczytu i drugi idący w stronę Dzikiej Turni. Wg różnych źródeł Zmarzły Staw Polski jest bowiem obszarem bezodpływowym lub też należącym zarówno do Doliny Litworowej jak i Świstowej. Niezależnie od tych koncepcji, Przełęcz Graniczna jest najprawdopodobniej położona w pd.-wsch. grani niedaleko od wierzchołka. Na mapie VKU jej wysokość można oszacować z poziomic na 1995 m. Z kolei mapa EM podaje wysokość 1986 m., co dawałoby MDW bliskie 100 m. Natomiast wg WHP najniższym wcięciem pomiędzy Wielickim Szczytem a Hrubą Turnią jest Litworowa Przehyba (ok. 2050 m.), co daje MDW równe zaledwie 46 m. Zakładając, że najbardziej wiarygodnym źródłem jest mapa VKU, MDW Hrubej Turni szacuję na ok. 91 m. Problem wymaga dokładnych badań terenowych na miejscu.

Świstowy Szczyt - wysokości na mapie VKU: szczyt 2383 m., Przełęcz Graniczna (Rohatka) 2288 m. MDW wynosi więc 95 m. Pomiary na mapie EM są niewiarygodne (błędna kota Rohatki). Główna wątpliwość brzmi: czy Rohatka jest na pewno niższa od Dzikiej Przełęczy? Dzika Przełęcz nie została nigdy zmierzona. Istnieje więc niewielkie prawdopodobieństwo, że MDW Świstowego Szczytu jest większe od 100 m. Niewątpliwie wysokość Dzikiej Przełęczy należałoby ustalić altimetrem.

Zadnia Kopa Jaworzyńska - wliczana do dawnych zestawień z powodu informacji w XV tomie przewodnika WHP, który dawał wysokość szczytu na 1673 m., a Przełęczy pod Zadnią Kopą 1546 m. (MDW równe 127 m.). Mapa VKU daje odpowiednio: dla szczytu 1674 m., dla przełęczy 1596 m., co daje MDW na poziomie 78 m. Pomiar altimetrem (1998 r.) potwierdził zaniżenie wysokości przełęczy o 50 m., ale brakowało obiektywnego źródła, które zanegowałoby oficjalne koty WHP. Nazwa z WET rozszerzona o przymiotnik "Jaworzyńska" w celu odróżnienia od Zadniej Kopy "Liptowskiej". Dodatkowo, zamiast zbyt rozbudowanej nazwy "Przełęcz pod Zadnią Kopą Jaworzyńską", proponuję stosować poręczną nazwę słowacką Przełęcz Moczydło.

Stara Jaworzynka - wysokość szczytu na mapach jest zgodna: 1505 m. (VKU, EM), choć starsze źródła sugerowały 1464 m. Rozbieżności pojawiają się przy Przełęczy Granicznej, a więc Starym Siodle: ok. 1435 m. (mapa VKU, szacunek z poziomic), 1442 (mapa EM), 1411 (IV tom przewodnika WC). Pomiar altimetrem (2005 r.) potwierdza słuszność koty z mapy VKU, co daje MDW Starej Jaworzynki na poziomie ok. 70 m. Identyczny wynik otrzymał WC, o czym pisze w swoim przewodniku. Stara Jaworzynka na pewno nie jest więc szczytem aspirującym do Korony Tatr.

Nowy Wierch - wysokości: 2010 (mapa VKU), 2008 (mapa EM), 2009 (IV tom przewodnika WC). Przełęczą Graniczną jest Hawarnia Przełęcz o wys. 1919 m. (VKU, WC). Stąd MDW Nowego Wierchu jest szacowane na poziomie 91 m. Pomiar altimetrem (2005 r.) potwierdził MDW poniżej 100 m.

(C) Piotr G. Mielus, październik 2005

Źródło: Magazyn Górski nr 35 (grudzień 2005 r.)

 

loading...
Dla Niej
loading...
Dla Niego
loading...
Dla Dzieci

Artykuły Strefy Outdoor

loading...
Nowości
Produkty i testy
Porady
Producenci