Jako najwyższa góra Ameryki Południowej, wchodzi w skład Korony Ziemi.

Licząca 6960,8 m n.p.m. Aconcagua jest najwyższym szczytem Andów, Ameryki Południowej oraz całej Ameryki, a także półkul zachodniej i południowej. To też najwyższy szczyt na Ziemi poza Himalajami. Jako najwyższa góra Ameryki Południowej, wchodzi w skład Korony Ziemi. Aconcagua uważana jest za kluczowy etap treningu przed atakiem na Mount Everest.
Aconcagua – położenie, geologia, środowisko przyrodnicze
Aconcagua znajduje się w Andach Południowych, w Kordylierze Głównej, w zachodniej Argentynie i jest oddalona nieco ponad 110 km na północny-zachód od miasta Mendoza. Aconcagua tworzy rozległy masyw, liczący około 60 km długości. Ma dwa główne szczyty: wyższy wierzchołek północny osiągający wysokość 6960,8 m n.p.m. i niższy szczyt południowy sięgający do 6930 m n.p.m. Od strony północy i wschodu znajduje się dolina Valle de las Vacas, natomiast od zachodu i południa – dolin Valle de los Horcones.
Masyw Aconcagui jest zbudowany przede wszystkim z granitów pochodzenia wulkanicznego, lecz znajdują się tu również skały osadowe. Badania geologiczne wskazują, że Aconcagua powstała w erze mezozoiku, w epoce triasu, około 200 do 280 mln lat temu. Masyw został utworzony przez subdukcję płyty Nazca pod płytą południowoamerykańską podczas orogenezy andyjskiej – trzeciorzędowej, a zatem młodej, biorąc pod uwagę wiek geologiczny.
Cały masyw wraz z okolicami znajduje się na terenie Parku Prowincjonalnego Aconcagua. Masyw pokrywają wieczne śniegi oraz lodowce, z których aż 7 jęzorów spływa na wysokość około 3900 m n.p.m. Najważniejsze lodowce to Lodowiec Północno-Wschodni, inaczej Polski oraz Lodowiec Wschodni, inaczej Angielski. Pomimo, że Aconcagua znajduje się stosunkowo niedaleko Oceanu Spokojnego, to wody z lodowców na tym masywie należą do zlewni Oceanu Atlantyckiego.
Aconcagua w historii i kulturze
Pochodzenie nazwy „Aconcagua” jest niepewne. Może pochodzić z języka Indian Mapuche. „Aconca hué” oznacza „pochodzący z drugiej strony”, druga propozycja to „konkaua” – od konka: „przywiązany słomą do pokrycia dachu” i ua: „miejsce, w którym coś jest”. Nazwa może też mieć swoją genezę w języku keczua – „akonkauak” ma oznaczać „skałę, która patrzy na swoje otoczenie” lub „kamienny strażnik”, natomiast „aquun qawaq” znaczy „opiekujący się piaskiem”, od akjuun: „jego piaszczysta ławica” i kjauakj: „obserwuj”, „kto widzi”. Aconcagua może też pochodzić z języka ajmara „kon qaua”, co można przetłumaczyć jako „biały wartownik”, „śnieżna góra” lub „biały wąwóz”.
Na masywie Aconcagui mieściło się prawdopodobnie sanktuarium Inków. Na wysokości 5300 m n.p.m. znaleziono rytualny pochówek Inków, w którym praktykowano rytuał capac cocha, a jego elementem była ofiara z 7-8-letniego dziecka. Takie obrzędy praktykowano tu w latach 1400-1532 n.e. W rejonie Aconcagui znaleziono również inne dowody obecności Inków. Na jednej z grani okryto szkielet gwanako andyjskiego, co może świadczyć, że zwierzę zostało tam złożone w ofierze przez Inków. To z kolei oznaczałoby, że byli oni pierwszymi zdobywcami szczytu.
Współcześnie około 3 km od Aconcagui znajduje się wioska o nazwie Puente del Inca, w której są gorące źródła, targ rzemieślniczy i dwugwiazdkowy hostel. Na końcu Parku Prowincjonalnego Aconcagua znajduje się most „Puenta Confluencia”, który rozpoczyna wspinaczkę na szczyt. W styczniu 2011 roku na wysokości 5975 m n.p.m. zostało otwarte schronisko górskie Refugio Elena 13. Najbliższe ośrodki narciarskie to: Los Penitentes, Los Puquios, Vallecitos, Portillo i Ski Arpa.

Aconcagua – zdobywanie, eksploracja
Choć jak wspomniano pierwszymi zdobywcami Aconcagui mogli być Inkowie, to pierwsze udokumentowane wejście miało miejsce 14 stycznia 1897 roku i należy do Szwajcara Matthiasa Zurbriggena. Ważną rolę w eksploracji najwyższej góry Ameryki odegrała pierwsza polska wyprawa andyjska z 1934 roku, w której skład wchodzili Stefan Daszyński, Konstanty Narkiewicz-Jodko, Stefan Osiecki i Wiktor Ostrowski. Wytyczyli oni nową drogę po stronie wschodniej, prowadzącą przez lodowiec, który nazwano później Lodowcem Polaków lub Lodowcem Polskim. W 1985 roku Wanda Rutkiewicz pokonała ścianę południowego szczytu Aconcagui.
Francuzi Adrien Dagory, René Ferlet, Guy Poulet, Pierre Lesueur i Edmond Denis, a także przewodnicy Robert Paragot i Lucien Berardini, w roku 1954 poprowadzili drogę na ścianie południowej. Do czasów współczesnych ta francuska droga doczekała się też kilku wariantów. Ekstremalnie trudna droga słoweńska prowadzi natomiast lewą stroną południowej ściany. Wytyczyli ją w roku 1982: P. Podgornika, Z. Gantara i I. Tejca. Z kolei w roku 1988 inni Słoweńcy: M. Romih i S. Svetičič poprowadzili prostą lecz niebezpieczną drogę, która wiedzie przez seraki, nazywana jest Ruletką.
Aconcagua jako najwyższy szczyt Ameryki Południowej zaliczany jest do tzw. Korony Ziemi. Choć brakuje nieco mniej niż 10 m do bariery 7000 m n.p.m. nazywana bywa „siedmiotysięcznikiem”. Z uwagi na wysokośc i specyficzne warunki atmosferyczne pełni rolę kluczowego etapu treningu przed atakiem na Mount Everest. Poprzez stosunkowo łatwe wejście Aconcagua jest celem wielu wypraw alpinistycznych, w tym też komercyjnych. Ośrodkiem wypadowym jest Punte del Inca, natomiast leżący o 3 dni marszu dalej, obóz bazowy Plaza Argentina znajduje się na wysokości 4200 m n.p.m. Od 2010 roku w tym obozie bazowym znajduje się najwyższej położona na świecie galeria sztuki "Nautilus", a w niej swoje obrazy wystawia malarz argentyński Miguel Doura.

Marek Lonta