Czerwone Wierchy słyną z pięknego złoto-czerwono i pomarańczowego koloru zboczy, zwłaszcza gdy w Tatrach nadchodzi "złota jesień". To masyw górski, który znajdue się w ciągu głównego grzbietu Tatr Zachodnich. Biegnie nim granica słowacko-polska. Leży nad dolinami: Cichą, Tomanową, Tomanową Liptowską, Kondratową, Małej Łąki i Miętusią i Kościeliską.

Czerwone Wierchy (słow. Červené vrchy)

Widok z podejścia na Ciemniak na Smereczyński Wierch, Kamienistą i Bystrą, fot: Anna Chrobak

Czerwone Wierchy składają się z 4 szczytów. Od zachodu ku wschodowi są to:
-Ciemniak – 2096 m n.p.m.,
-Krzesanica – 2122 m n.p.m.;
-Małołączniak – 2096 m n.p.m.;
-Kopa Kondracka – 2005 m n.p.m.
Rozdzielają je 3 przełęczami:
-Mułowa Przełęcz – 2067 m n.p.m., między Ciemniakiem a Krzesanicą;
-Litworowa Przełęcz – 2037 m, między Krzesanicą a Małołączniakiem;
-Małołącka Przełęcz – 1924 m, między Małołączniakiem a Kopą Kondracką.

Bystra i Błyszcz z Ciemniaka, fot: Anna Chrobak

Turystyka i wspinanie:

Z odsłoniętych na całej długości grzbietów i szczytów Czerwonych Wierchów roztaczają się rozległe widoki.
Szczyty i grzbiety Czerwonych Wierchów są stosunkowo łatwo dostępne i w sezonie letnim nie stwarzają dla turysty problemów technicznych. Są trawiaste, łagodne i zaokrąglone. Natomiast poniżej zbocza przeważnie kończą się stromo podciętymi, kilkusetmetrowymi urwiskami, co było przyczyną licznych wypadków wśród turystów. Czerwone Wierchy stanowią zdradliwy teren przede wszystkim zimą oraz przy mgle, gdyż utrata orientacji grozi zabłądzeniem i zwiększa ryzyko wypadku.

Czerwone Wierchy dają także pewne możliwości dla taterników:
-filarem północnej ściany Kazalnicy Miętusiej;
-"direttisimą" północnej ściany Kazalnicy Miętusiej;
-drogą "przez studnię"- północną ścianą Kazalnicy Miętusiej;
-drogą Mroza- środkiem wschodniej ściany Wielkiej Turni.

Widok z podejścia na Krzesanicę, na pierwszym planie Kopy Liptowskie, z tyłu Krywań, Krótka i Hruby, fot: Anna Chrobak

Historia:

Po raz pierwszy wysokości szczytów zmierzył barometrycznie w 1838 r. Ludwik Zejszner. On też jako pierwszy opisał ich budowę geologiczną. Bardziej nowoczesne opracowanie tej budowy wykonał później Ferdynand Rabowski. Kompleksowo zbadano i zinwentaryzowano bogatą roślinność w latach 1923-24. Badanie licznych jaskiń zainicjował w 1912 r. Mariusz Zaruski.

Budowa Czerwonych Wierchów jest zróżnicowana pod względem geologicznym. Trzon masywu zbudowany jest ze skał osadowych (wapienie i dolomity środkowego triasu), a wierzchołki przykryte są płaszczem skał krystalicznych (granity i gnejsy). Pod szczytami znajdują się kotły lodowcowe. W masywie Czerwonych Wierchów rozwijają się liczne ogniska krasowe, przez co znajduje się tam wiele jaskiń (w tym te największe w Tatrach):
-Jaskinia Marmurowa;
-Jaskinia Mała w Mułowej;
-Jaskinia Miętusia;
-Śnieżna Studnia;
-Jaskinia Wielka Śnieżna (otwór Wielka Litworowa)- najgłębsza jaskinia w Polsce;
-Jaskinia Wysoka za Siedmioma Progami.

Czerwone Wierchy były dawniej wypasane.

Widok z trawersu Goryczkowych Czub, na pierwszym planie Kopy Liptowskie, z prawej Bradarowa Grapa, z lewej Krywań Krótka i Hruby, fot: Anna Chrobak

Nazwa Czerwonych Wierchów pochodzi od czerwono-brązowej barwy ich stoków, jaką nadaje im roślina o nazwie sit skucina. Jesienią, a nawet już w połowie lata przebarwia się ona na czerwono. Oprócz niej murawę tworzy boimka dwurzędowa i kosmatka brunatna. W związku z urozmaiconym podłożem geologicznym bardzo różnorodna gatunkowo jest też roślinność Czerwonych Wierchów.

{youtube}hPPeRAE1bpI{/youtube}
{youtube}qrMRIfuxp3I{/youtube}

źródła:

- Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Z. i W Paryscy, Poznań 2004;
- “Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- Tatry Polskie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002.